Rośnie liczba eksponatów przekazywanych do nowego muzeum powstania

Dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości Przemysław Terlecki powiedział PAP, że pamiątki przekazują i wypożyczają m.in. rodziny powstańców. Wśród ofiarodawców są m.in. Jerzy Gogołkiewicz, wnuk gen. Stanisława Taczaka, i rodzina naczelnego lekarza powstania Ireneusza Wierzejewskiego. Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 jest oddziałem Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości w Poznaniu (WMN).

W ostatnich dniach Terlecki podpisał umowę na budowę nowej siedziby Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Nowoczesny obiekt wraz z wystawą stałą o powierzchni 3 tys. mkw. zostanie wybudowany w historycznym sąsiedztwie Wzgórza św. Wojciecha – cmentarza i krypty Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu, gdzie spoczywają m.in. prochy generała Stanisława Taczaka, pierwszego naczelnego dowódcy powstania i generała Jana Henryka Dąbrowskiego, bohatera powstania wielkopolskiego 1806 r. Muzeum ma być gotowe do grudnia 2026 r.

Umowa opiewa na 256 mln zł brutto. Inwestycję współfinansują samorząd województwa wielkopolskiego i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Generalnym wykonawcą jest firma Adamietz ze Strzelec Opolskich.

Dyrektor WMN przypomniał, że ekspozycja nowej siedziby muzeum przybliżać będzie nie tylko historię zwycięskiego zrywu Wielkopolan, ale też losy Polaków w latach poprzedzających czyn zbrojny i ich historię już po wygranym postaniu.

Cały czas zbierane są pamiątki z epoki – nie tylko militarne, ale też związane z codziennym życiem Polaków pod zaborami i po odzyskaniu niepodległości. Do ich przekazywania i wypożyczania apeluje, także za pośrednictwem mediów społecznościowych, marszałek województwa wielkopolskiego Marek Woźniak.

„Odbieramy pamiątki od ofiarodawców, wypożyczających, sami również robimy zakupy. W ostatnich dniach rozmawiałem ze znanym w Poznaniu kolekcjonerem – poinformował, że dostaniemy do muzeum sześć oryginalnych, kompletnych mundurów powstańczych. To absolutny hit. Przynajmniej w tych pierwszych latach funkcjonowania nowej siedziby muzeum chcemy mieć jak najwięcej oryginalnych pamiątek. Jedną z nich ma być pokazywany dziś w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie mundur, którego właścicielem był dowódca powstania gen. Józef Dowbor-Muśnicki” – powiedział PAP Terlecki.

Muzeum nabyło w ostatnim czasie m.in. kuchnię polową, która była wykorzystywana podczas I wojny światowej, a potem w trakcie powstania wielkopolskiego.

„Dużą liczbę fantastycznych rzeczy otrzymaliśmy od Jerzego Gogołkiewicza, wnuka pierwszego naczelnego dowódcy powstania wielkopolskiego gen. Stanisława Taczaka. Wśród pamiątek są m.in. należące do generała odznaczenia, jego maszynka do golenia, fifka do papierosów, chusteczka do nosa i notatnik, z którym w oflagu uczył się języka angielskiego” – powiedział Terlecki.

Dyrektor WMN powiedział, że niezwykłe pamiątki przekazała muzeum rodzina naczelnego lekarza powstania wielkopolskiego prof. Ireneusza Wierzejewskiego.

„Dostaliśmy bezcenne rzeczy: listy podpisywane przez Korfantego, dokumenty publikowane w czasie Polskiego Sejmu Dzielnicowego, okulary, w których chodził pan profesor. Wierzejewski był twórcą pierwszej w kraju kliniki ortopedii, jego uczniem był prof. Wiktor Dega. Obaj stanowili zaplecze medyczne w czasie zdobywania Ławicy. Mało kto o tym wie, my mamy pamiątki, które o tym opowiadają” – powiedział Terlecki.

Wśród historii, które zostaną przypomniane dzięki przekazanym pamiątkom, będzie również historia Polskiego Białego Krzyża, organizacji powstałej dzięki staraniom Heleny Paderewskiej, żony Ignacego Jana Paderewskiego.

„Ona organizowała potężną pomoc dla ofiar I wojny światowej. Prowadziła w Stanach Zjednoczonych zbiórkę pieniędzy na to, by pomóc Polakom odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Ci ludzie nie umieli czytać, pisać – ona organizowała szpitale, organizowała biblioteki. Mamy mnóstwo artefaktów świadczących o jej zaangażowaniu w działalność Polskiego Białego Krzyża. To ona poprosiła polskich bezrobotnych artystów na emigracji w Paryżu, by szyli laleczki. Te laleczki były sprzedawane Amerykanom, dochód także trafiał na pomoc Polakom w odzyskanej już niepodległości” – powiedział Terlecki.

Muzeum pozyskało od prywatnego kolekcjonera zbiór artefaktów związanych z Polskim Białym Krzyżem i z Heleną Paderewską. Terlecki zdradził, że trwają poszukiwania zachowanych do dziś laleczek, które były stworzone w ramach zainicjowanej przez Paderewską akcji pomocy.

Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Do połowy stycznia wyzwolono większą część Wielkopolski. Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa ententy 16 lutego 1919 roku. W myśl jego ustaleń front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski. Na jego mocy do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska.

W środę w Poznaniu odbędą się główne obchody Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. (PAP)

Autor: Rafał Pogrzebny

rpo/ joz/